کلسترول وتری گلیسیرید

 باروزه گرفتن میزان کلسترول به خصوص تری گلیسیرید کاهش می‌یابد، مشروط به اینکه روزه دار بعد از افطار از غذاهای ساده استفاده کند. البته کسی که چربی خون بالایی دارد، اگر بعداز افطار همان غذاهای چرب معمول را بخورد، روزه در کاهش چربی خون او اثری ندارد.

تغذیه و رژیم غذایی حداکثر ? 20?تا ?30? درصد کلسترول را کاهش می‌دهد اما تاثیر رژیم غذایی روی کاهش تری گلیسیرید بسیار بیشتر است. کلسترول، ماده‌ای مومی و چرب-مانند است که در تمام سلول‌های بدن یافت می‌شود. بدن انسان کلسترول خود را در کبد می‌سازد و برای ادامه حیات هم به آن نیاز دارد.

وظیفه کلسترول،تولید هورمون ها، ویتامین ? D?و اسیدهای صفراوی است و به هضم غذا کمک می‌کند.

کلسترول به صورت واحدهای کوچکی به نام”لیپوپروتئین” که مرکب از چربی و پروتئین هستند، در رگ‌های خونی حمل می‌شوند که دو نوع مهم آن ? LDL?و?HDL? است.

مقدار بالای لیپوپروتئین دارای تراکم پایین یا ? LDL?که به کلسترول بد معروف است، موجب تجمع کلسترول در سرخرگ‌ها شده و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.

لیپوپروتئین دارای تراکم بالا یا ? ، HDL?به انتقال کلسترول به خصوص ? LDL?به خارج از خون و کبد کمک می‌کند، کبد هم کلسترول را از بدن خارج می‌کند.

? HDL?یا”کلسترول خوب” از تجمع کلسترول در سرخرگ‌ها پیشگیری می‌کند و حتی کلسترول اضافی را از دیواره سرخرگ‌ها بر می‌دارد و به همین دلیل بالا بودن مقدار آن احتمال ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

** کلسترول بالای خون چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

بالا بودن میزان کلسترول در خون علامتی ایجاد نمی‌کند، به طوری که اکثر افراد از سطح کلسترول خیلی بالای خود آگاهی ندارند ولی بالا بودن آن می‌تواند جدی و خطرناک باشد، زیرا کلسترول می‌تواند در دیواره سرخرگ‌ها رسوب کند که این تجمع کلسترول، پلاک نامیده می‌شود.

با گذشت زمان و باافزایش سن، پلاک باعث باریک شدن سرخرگ‌ها می‌شود به طوری که دیواره سرخرگ‌ها ، قابلیت ارتجاعی خود را از دست داده و سخت می‌شوند که به این شرایط “آترواسکلروز” و یا به تعبیری سختی رگها یا تصلب شرایین گویند و چنانچه این روند تحت کنترل قرار نگیرد، بیماری عروق کرونر قلب به وجود خواهد آمد.

بیماری عروق کرونر قلب یا حمله قلبی وقتی رخ می‌دهد که یک یا چند رگ خونی قلب (سرخرگ‌های کرونر) به طور نسبی یا کامل مسدود شوند.

با کاهش یا قطع جریان خون، اکسیژن و مواد غذایی نمی‌توانند به قسمت- های دچار انسداد قلب برسند و درنتیجه ممکن است بخش‌هایی از عضله قلب دچار مرگ شوند که این امر به ضعیف تر شدن قلب منجر می‌شود به طوری که قلب قادر به پمپ کردن خون سرشار از مواد غذایی به بدن نخواهد بود.

این متخصص قلب و عروق می‌گوید در مواردی ممکن است دو سوم سرخرگ ها مسدود باشند و در شرایط عادی، فرد احساس ناراحتی نکند اما به هنگام استرس یاانجام حرکات بدنی و ورزش ، به دلیل کاهش خونرسانی، دچار درد یا فشار شود که “آنژین” نام دارد.

تشکیل پلاک و مشکلات ناشی از آن ممکن است در سرخرگ بخش‌های دیگر بدن نیز اتفاق بیفتد.

** چه عواملی باعث افزایش کلسترول خون می‌شوند؟

عواملی که موجب افزایش کلسترول خون می‌شود دو دسته هستند: عوامل قابل کنترل و عوال غیرقابل کنترل.

** عوامل قابل کنترل: سه عامل مهم برای کنترل میزان کلسترول عبارتند از: غذا، وزن بدن و فعالیت‌های بدنی و به تعبیری ورزش.

* غذا:

غذاهای حاوی چربی‌های اشباع شده که در دمای اتاق جامد هستند کلسترول سرم و ? LDL?را بیش از همه افزایش می‌دهند که باید از مصرف آنها پرهیز کرد و به جای آنها از روغن‌هایی که در دمای اتاق مایع هستند استفاده کرد.

بسیاری از روغن‌های مایع به خصوص در دمای بالا به سرعت فاسد می‌شوند که به همین دلیل برای باثبات تر کردن این روغن ها،آنها را “هیدروژنه” و به نوع جامد تبدیل می‌کنند.

اگر همه پیوندهای روغن نباتی، هیدروژنه نباشند به این محصول “نسبتا هیدروژنه” گویند که در برخی موارد حاوی چربی‌هایی به نام”چربی‌ترانس” هستند.

تحقیقات نشان می‌دهد که اسیدهای چرب ترانس به اندازه اسیدهای چرب اشباع شده زیان آور بوده و با ایجاد بیماری‌های قلبی در ارتباط هستند.

مارگارین، بیسکویت‌های بی‌شکر (کراکرها) وکلوچه‌ها(نان شیرینی‌ها) همگی دارای کره نباتی “نسبتا هیدروژنه” هستند.

انجمن قلب آمریکا، مارگارین ، گوشت گاو و بره و انواع کلوچه‌ها و بیسکویت‌ها که چهار نوع غذای بسیار متداول در آن کشور هستند را منبع اسیدهای چرب ترانس اعلام کرده است.

اسیدهای چرب اشباع شده نیز در محصولات نباتی و به مقدار زیاد در محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ، شیر و کره یافت می‌شوند.

* وزن بدن:

افزایش وزن بدن نیز باافزایش ? LDL?و کاهش ? HDL?همراه‌است.

* فعالیت بدنی :

فعالیت بدنی و ورزش منظم نیز از عوامل قابل کنترل کلسترول است که موجب کاهش وزن و کاهش ? LDL?شده و ? HDL?یا کلسترول خوب را بالا می‌برد.

** عوامل غیر قابل کنترل:

عوامل غیر قابل کنترل در افزایش کلسترول را دو دسته است یکی از این عوامل وراثت است و میزان کلسترول بالا در برخی افراد زمینه ارثی دارد و دیگری سن و جنس است.

? LDL?در زنان جوان پایین تر از مردان جوان است ولی با افزایش سن میزان ?LDL? در هر دو جنس بالا می‌رود.

بعد از ? 55?سالگی، زنان سطح کلسترول بالاتری نسبت به مردان پیدا می‌کنند.

بهتر است اندازه‌گیری میزان چربی خون از ? 20?سالگی آغاز شود و هر فرد بالای ? 20?سال، حداقل هر پنج سال یک بار یا در صورت نیاز و تجویز پزشک، در فواصل کمتر مقدار کلسترول خود را اندازه‌گیری کند.

تری گلیسیریدها:

اغلب چربی‌های موجود در غذاها و بدن، به شکل تری گلیسیرید هستند، بالا بودن مقدار این مواد عامل خطر جدی برای ایجاد بیماری قلبی محسوب می‌شود.

کلسترول و تری گلیسیرید هر دو منجر به مسدود شدن عروق خونی می‌شوند.

تری گلیسیریدها نوعی از چربی‌ها هستند که بدن می‌تواند آنها را از قند و کربوهیدارتهای دیگر و یا با دریافت کالری بیش از حد، تولید کند.

بنابراین در صورت پرخوری حتی اگر به شکل خوردن مقادیر بسیار زیاد کربوهیدارتها باشد مثل خوردن قند و یا نان بسیار زیاد، بدن می‌تواند آنها را به تری گلیسیرید تبدیل کند.

بالا بودن تری گلیسیرید در زنان به خصوص زنان میانسال بیشتر از مردان پیش بینی‌کننده احتمال بروز بیماری قلبی است.

مقدار تری گلیسیرید در صورت مصرف زیاد الکل، استرس، برخی بیماری‌ها، مصرف برخی داروها و هورمونها و در بعضی ساعات روز نیز افزایش می‌یابد.

** روزه داری چه مقدار در کاهش کلسترول و تری گلیسیرید تاثیر دارد؟

 کسانی که چربی خون بالایی دارند با روزه گرفتن میزان چربی خونشان کاهش می‌یابد.

از آنجا که بدن در این ماه مواد غذایی کمتری دریافت می‌کند طبیعتا منابع چربی خون فرد روزه‌دار کاهش می‌یابد.  البته کاهش چربی خون به غذای مصرفی روزه دار پس از افطار بستگی دارد.

نقش تغذیه در کاهش کلسترول و تذیگلیسیرید

در صورت رعایت توصیه‌های لازم ، به مدت سه تا چهار هفته، کلسترول بد خون (? (LDL?به میزان ? 20?تا ?50? درصد کاهش می‌یابد. اولین توصیه برای کاهش میزان کلسترول خون ، مصرف غذاهای پرفیبر به خصوص “فیبرمحلول”، به میزان روزانه ? 10?تا ? 25?گرم است.

لوبیا، نخود، میوها، سبزی‌های دارای ریشه، جو ، سیر، ذرت، سبوس برنج سیب، توت فرنگی ، کدو، هویج، کاهو و خیار، منابع خوب فیبر هستند.

“فیبر محلول” موجود در غذاها، شبیه به اسفنجی است که ذرات چربی و کلسترول را در روده به سوی خودش جذب کرده و به دام می‌اندازد و با مدفوع از بدن دفع می‌کند و مانع از جذب آن به بدن می‌شود.

خوردن میوه در میان وعده‌های غذایی است.

خوردن میوه و سبزی در میان سه وعده غذای روزانه، ضمن اینکه موجب کاهش کلسترول می‌شود، به طور طبیعی موجب کم شدن اشتها و کم خوردن غذا در وعده‌های اصلی می‌شود.

مصرف لبینات بدون چربی و یا کم چرب است، وی می‌گوید، به خصوص افرادی که به طور خانوادگی مشکل کلسترول دارند بهتر است که لبنیات بدون چربی مصرف کنند.

تمامی منابع حیوانی مثل لبینات ، گوشت و تخم مرغ منبع اصلی کلسترول هستند، لذا حتی- المقدر باید در مصرف این نوع مواد مراقب باشیم.

افرادی که کلسترول بالایی دارند حتما پوست مرغ و چربی روی گوشت را بردارند و مصرف گوشت قرمز را کم کنند،به خصوص از خوردن کله پاچه دل و جگر و مغز که حاوی کلسترول بالایی است خوداری کنند.

با توجه به اینکه منبع تری گلیسیرید در بدن نیز مواد قندی و کربوهیدارت‌ها است برای کاهش آن توصیه می شود افرادی که تری گلیسیرید بالایی دارند ضمن کاهش اضافه وزن ، قند و شکر و شربت که قندشان به شکل ساده است کمتر دریافت کنند، ضمن اینکه از مصرف زیاد برنج نیز خودداری کنند.

کسانی که تری گلیسیریدشان بالاست ممکن است که قند خونشان نیز بالا باشد ، ضمن اینکه بیماری‌های کلیوی هم ممکن است باعث افزایش تری گلیسیرید بشود.

همچنین چاقی دور کمر نیز ممکن است نشانه تری گلیسیرید بالا باشد، اما چاقی عمومی احتمال بالا بودن کلسترول بالا را به همراه دارد.

فعالیت بدنی و کاهش کلسترول و تریگلیسیرید

علاوه براین باید فعالیت بدنی معتدل در برنامه روزانه افراد گنجانده شود به طوری که اگر هیجگونه امکان ورزشی ندارند، روزانه حداقل ?30? دقیقه پیاده روی در برنامه ورزشی شان باشد.

محدود کردن مقدار مصرف چربی اشباع شده و به جای مصرف کره حیوانی در غذاها از کره گیاهی یا روغن زیتون و روغن دانه انگور از دیگر توصیه‌های خانم فتحی برای کاهش کلسترول یا چربی خون است.

پرهیز از مصرف غذاهای حاوی چرب ترانس و روغن جامد و به جای آن استفاده از غذاهای آب پز و یا کبابی نیز توصیه می‌شود.

کاهش وزن یعنی کاهش کلسترول بد

مطالعات نشان می دهد کاهش وزن حتی به مقدار ? 10?درصد ، کلسترول خوب خون (? (HDL?را افزایش و کلسترول بد را کاهش می‌دهد.

مصرف پروتئین سویا به طوری که مصرف روزانه ? 25?گرم پروتین سویا به پایین آمدن مقدار کلسترول خون کمک می‌کند.

کاهش مصرف قند را نیز توصیه می شود زیرا که کمک به کاهش وزن، کاهش تری گلیسیرید و کلسترول بد خون ? LDL?می‌کند.

استفاده از میوه‌های مغزدار مثل بادام و پسته ، حبوبات ، سبزیجات و میوه‌ها به طور کلی به خصوص میوه‌هایی که رنگ سبز تیره و رنگ زرد دارند زیرا در این محصولات ،بتاکاروتن و ویتامین‌ای وجود دارد و کاهش کلسترول را به دنبال دارد.

از فلفل ، کلم براکلی، اسفناج، کدو، سیب زمینی، گوجه فرنگی، سس و رب گوجه فرنگی، تربچه و کدو مسمایی که سرشار از سالیسیلات هاهستند غافل نمانید زیرا از بیماری عروقی جلوگیری می‌کنند.

استفاده از اسیدهای چرب امگا-? 3?که در ماهی سویا، روغن کانولا (کلم- قمری) روغن دانه برزک یا روغن ماهی و همچنین حبوبات و سبزیجات دارای برگ سبز، یافت می‌شود نیز از دیگر توصیه‌ها برای کاهش کلسترول است.

منبع: http://www.pezeshk.us/?p=12769